Heelweg is een dorpje vlakbij Varsseveld, met ca. 1010 inwoners.
De kleine kern Heelweg bestrijkt een groot gebied met 2 woonkernen (Heelweg-Oost en Heelweg-West) en een uitgestrekt gebied met bossen, boerderijen en water.
De landerijen worden onderbroken door prachtige houtwallen en watergangen.
Naast verharde wegen wordt het gebied ook doorkruist door fietspaden en zandpaden.
In Heelweg – West bevindt zich een grote waterplas 't Hoge Venne en in Heelweg-Oost vindt u een groot natuurgebied, de Vennebulten.
Het leven in Heelweg kenmerkt zich door gemoedelijkheid, gezelligheid en gemeenschapszin.
Dit komt onder andere tot uitdrukking in het grote aantal verenigingen, ook te vinden op deze website.
Zo zijn er onder andere 2 zangverenigingen, een schietvereniging, een toneelvereniging, een kaartclub enz. enz.
Er is dan ook regelmatig wat te doen in het Buurtschapshuus, dat in Heelweg – Oost te vinden is, of bij de Radstake, een grote horecagelegenheid aan de Twenteroute in Heelweg.
Naast deze horeca - gelegenheden is er ook een peuterspeelzaal, en een basisschool te vinden in Heelweg.
Daarnaast is er een grote verscheidenheid aan bedrijven actief, van dierencrematorium tot een winkel voor imkerij - benodigdheden.
Al met al is Heelweg een dorp waar je je heel snel thuis voelt en waar je je nooit hoeft te vervelen.
Historie Heelweg
De structuur van het gebied De Vennebulten is hoofdzakelijk tijdens de laatste ijstijd ontstaan doordat dekzanden zijn opgestoven tot een langgerekte dekzandrug, lopend van Aalten in de richting van Halle/ Zelhem, de zgn. Halse Rug. Deze duidelijk in het landschap herkenbare ‘stuifduinen’ zijn lang begroeid geweest met heide, in stand gehouden door begrazing met schapen en het afplaggen van de bovengrond. In het gebied heeft tot 1945 een schaapherder, Wisselink Hendrik, met zijn kudde schapen rondgezworven die ervoor zorgde dat het heidelandschap in stand bleef. Na het overlijden van de schaapherder is het areaal heide snel in oppervlakte achteruitgegaan. Het gebied werd in snel tempo bos. (www.vennemarke.nl)
Het ‘Zwarte Veen’ is landbouwgebied ten noorden van de Vennebulten. Het maakte ooit deel uit van het veen- en moerasgebied gelegen in de driehoek tussen de plaatsen Aalten en Lichtenvoorde en de herberg De Radstake. Er ontstonden hier na de laatste ijstijd gunstige omstandigheden voor de vorming van veen: slecht doorlatende ondergrond en ingesloten door enerzijds het hoge Oost-Nederlands plateau bij Aalten en anderzijds door de dekzanden van Heelweg/ Harreveld. Het eigenlijke Zwarte Veen, ook wel Varsseveldse Veen genoemd, bleef lang als hoogveengebied intact. (www.vennemarke.nl)
In de Vennebulten (dicht bij Varsseveld) zijn vondsten gedaan van de rendierjagers. Later leefden in de omgeving van Varsseveld de Chamaven, die contact onderhielden met het Romeinse Rijk, in de vorm van o.a. handel en het leveren van soldaten. Vanaf de watertoren van Aalten richting de Heelweg loopt de Romienendiek, die ter hoogte van de Vennebulten overgaat in de Landstraat, welke in het jaar 57 voor Christus al door de Romeinen gebruikt werd. Deze heerweg was een lange afstandsweg voor de Romeinse soldaten. Diezelfde weg, langs de Vennebulten en het Zwarte Veen, was in de Karolingische tijd (717 – 886) een grote Hessenweg (oude handelsweg door Noord-Duitsland en Oost-Nederland richting Utrecht). Deze weg was erg onveilig vanwege rovers. (nl.wikipedia.org/wiki/Varsseveld) (www.varsseveldsbelang.nl)
Het gebied ten noorden van Varsseveld heet al eeuwen lang Heelweg.
In een oorkonde uit het jaar 828 wordt melding gemaakt van Hellenwich, waarbij het aannemelijk is dat hiermee Heelweg bij Varsseveld bedoeld wordt. De naam Hellenwich kan de betekenis hebben van Noorderwijk: een bewoonde buurt ten noorden van Varsseveld. In de buurt vindt men meer van dit soort benamingen zoals Ellewick en Süderwick.
(www.sinderen.org)
Op de Heelweg vindt men het besloten kampenlandschap. Kampen zijn van oorsprong eenmansessen gelegen op de hogere delen van het dekzandgebied omzoomd door houtwallen. De essen waren in gebruik als bouwland, terwijl de omliggende lager gelegen gebieden diende als weidegrond. Het landschap bestaat uit een aaneenschakeling van fijnmazige blokvormige ruimtes, van elkaar gescheiden door kronkelende wegen en waterlopen. Door de aanwezigheid van verspreide bosjes, houtwallen, erf- en wegbeplanting is er sprake van een besloten karakter. De bebouwing komt verspreid of in groepjes in het landschap voor.
Herberg De Radstake
Restaurant De Radstake in Heelweg houdt het al vele eeuwen vol en is daarmee vermoedelijk één van de oudste restaurants van Nederland. Het etablissement wordt al in 1572 genoemd, de geschiedenis gaat vermoedelijk nog verder terug. Een echte herberg dus, waar in vervlogen tijden ook recht werd gesproken. De Radstake, gelegen aan een oude Hessenweg, was vroeger een plek waar koopmannen met hun huifkarren met handelswaar langskwamen. In het Zwarte Veen nabij de Radstake lagen rovers op de loer om de passerende huifkarren te overvallen. Als de rovers opgepakt werden na een overval werd bij De Radstake recht gesproken en werden de rovers ‘geradbraakt’, het rad en de stake waren attributen die hierbij werden gebruikt.
De historie vermeldt ook nog een overnachting van Lodewijk Napoleon, de eerste koning van ons land. De Radstake is al twee eeuwen in het bezit van de familie Venderbosch, die behalve het restaurant ook de befaamde stoeterij met dezelfde naam bestiert. (
www.fietsenwandelenachterhoek.nl) (
www.degelderlander.nl)
In het boek Oost-Nederlandse familienamen staat: "Een radstaak was een paal of staak met daarbovenop een wiel of rad, waarop men het lijk van een misdadiger legde nadat men hem eerst alle ledematen gebroken had. De procedure staat bekend als radbraken, waarin braken een oude vorm van breken is; we kennen nog de uitdrukking voor galg en rad opgroeien. De herberg zal bij zo'n voormalige gerechtsplaats gelegen hebben.
Het bestaan van een Heelweg-West en een Heelweg-Oost suggereert twee dicht bij elkaar gelegen buurtschappen. Het gebied ten noorden van Varsseveld heet echter al eeuwen lang Heelweg. In de tientallen jaren voor en na 1900 zijn er op de Heelweg twee lagere scholen gebouwd. Een openbare school in wat nu Heelweg-Oost is en de christelijke Prinses Juliana school in wat nu Heelweg-West is. Beide scholen trokken de nodige bedrijvigheid en woningen aan. De openbare school is in 1994 gesloten. Met de invoering van de postcodes in 1978 kregen beide kernen elk een eigen naam. Vanaf dat moment heet het Heelweg-West en Heelweg-Oost. (Gert Vreman, Kollewei)
